Velika Dilema

Situacija u nauci je postala prilicno zamršena. Cvrsto se vjerovalo u postojanje etera, ali
ne samo što su svi pokušaji da se eter detektuje završili neuspešno, nego su razlozi
ponudeni za objašnjenje neuspeha bili kontradiktorni i nepouzdani. Dakle, da li eter postoji ili ne ? Ako postoji, zašto ga ne možemo detektovati ? A ako ne postoji, zašto ne postoji ?
Upravo u takvoj klimi naucnog neraspoloženja i konfuzije dat je odgovor koji je dao veoma jedinstveno, i do tada nezamislivo, objašnjenje da je trebalo biti genije i videti ga. Taj genije bio je Albert Ajnštajn, a sa njim se rodila i Teorija relativnosti.

SPECIJALNA TEORIJA RELATIVNOSTI
Pocetkom XX vijeka Ajnštajnova teorija relativnosti šokirala je svijet. Ova teorija
predvidala je drasticne promjene zakona klasicne fizike koji su vijekovima bili logicni, i
niko vijekovima nije sumnjao u njihovu ispravnost.
Aristotel, Njutn i svi drugi naucnici prije Anštajna vjerovali su u apsolutno vrijeme.
Smatrali su, naime, da je bespogovorno moguce izmeriti interval izmedu dva dogadaja,
odnosno da bi ovo vrijeme bilo isto bez obzira na to ko ga meri, pod uslovom da se
koristi dobar casovnik. Vrijeme je bilo potpuno zasebno i nezavisno od prostora.
Za vecinu ljudi ovo bi bilo zdravorazumsko stanovište. Ali ipak, covjecanstvo je moralo da
promeni svoja videnja prostora i vremena. Iako su, kako izgleda, zdravorazumske
prijedstave sasvim u redu sa stvarima kao što su jabuke ili planete koje se krecu
srazmerno lagano, one potpuno gube valjanost kada su posredi stvari koje se krecu
brzinom svjetlosti ili sasvim blizu nje. Najznacajnija stvar koja je doprinela nastanku
Teorije relativnosti bilo je to što je Ajnštajn u fiziku uveo jedan nov pojam, pojam
prostor-vremena, ovo ujedinjenje prostora i vremena, tj. posmatranje vremena kao
jedne posebne dimenzije, ulazak u jedan nov cetvorodimenzionalni prostor, dovelo je do
mnogih cudnih pojava.
Teorija relativnosti sastoji se od dva glavna dela : Specijalna teorija relativnosti (STR),
objavljena 1905. god i Opšta teorija relativnosti (OTR), objavljena 1916. godine. STR
razmatra samo prijedmete ili sisteme koji se, jedni prijema drugima, krecu ili
konstantnom brzinom (neubrzani sistemi) ili se uopšte ne krecu (brzina jednaka nuli).
OTR razmatra prijedmete ili sisteme koji se jedni prijema drugima krecu sa odredenim
ubrzanjem (ubrzavaju ili usporavaju).