Zašto ne možemo da dodirnemo dugu?

Mudri ljudi koji su izmislili prièu o zlatnom ãupu koji se nalazi na mestu gde duga
dodiruje Zemlje, sigurno su znali da dugu ne možemo dotaãi, bar u onom uobièajenom smislu
reèi, jer se ona stalno kreãe sa nama. Naime, što joj se više približavamo, to ãe se ona više
udaljavati, a ukoliko se udaljavamo od nje, to ãe se ona približavati ka nama, tako da se
zapravo uvek kreãe zajedno sa nama. Duga nastaje prilikom prelamanja Sunèeve svetlosti na
kapima kiše. Zraci sunèeve svetlosti prolaze kroz jednu stranu kišne kapi, prilikom èega
dolazi do njihovog refraktovanja, tj. prelamanja. Svetlost se zatim nakon putovanja kroz kap
odbija od njene druge strane i uz ponovno prelamanje napušta kap na istoj onoj strani na kojoj
je i ušla, ali pod razlièitim uglom. Ako pratimo veliki broj paralelnih zraka koji pogaðaju
jednu kapljicu vode u razlièitim taèkama, primeãujemo da se koncentracija izlaznih zraka
pojavljuje pod specifiènim uglom od taèno 42o u odnosu na pravac upadnih zraka. Mesto na
nebu na kome ãe se pojaviti duga, odnosno Sunèeva svetlost prelomljena i odbijena od kišnih
kapljica, nalaziãe se u krugu od taèno 42o u odnosu na antisolarnu taèku, koja je odreðena
suprotnim pravcem od Sunca. Drugim reèima, ukoliko izaðete napolje tokom sunèanog dana,
antisolarna taèka ãe odgovarati položaju senke vaše glave. Iako visina duge (kao i položaj
same antisolarne taèke na Zemlji) zavisi od visine Sunca nad horizontom, ona ãe se ipak uvek
pojavljivati pod istim uglom u odnosu na antisolarnu taèku. Svaka boja svetlosnog spektra
prelama se u razlièitoj meri prilikom prelaska svetlosti iz vazduha u vodu i ponovo iz vode u
vazduh, pa stoga dugin krug neãe imati ugao od 42o za sve boje iz spektra. Krug je nešto
manji za boje manjih talasnih dužina (plavu, zelenu), a nešto veãi za boje veãih talasnih
dužina (crvenu, narandžastu). Takoðe je moguãe da pojedini svetlosni zraci proðu kroz dve
refleksije u kapi pre nego što je napuste, a ovi zraci ãe se pojaviti pod karakteristiènim uglom
od 51o u odnosu na upadni pravac, i stvoriãe sekundarnu dugu, koja ãe predstavljati krug
ugaonog radijusa od 51o oko antisolarne taèke i posedovaãe obrnut redosled boja u odnosu na
primarnu dugu. Ako gledamo dugu iz aviona, visokog broda ili sa planine, videãemo da duga
predstavlja pravi pun krug, dok sa Zemlje vidimo samo deo luka, jer se zamišljeni centar
kruga nalazi na liniji koja prolazi kroz Sunce i naše oèi, zbog èega nam najveãi deo duginog
kruga zaklanja Zemlja.